SSTV (Slow Scan Television) Nedir ?

SSTV Nedir?
"SSTV" yani "Slow Scan Television", Yavaş Taramalı Televizyon demektir ve günümüzde amatör telsizciler tarafından resim iletimi için kullanılan bir dijital moddur. 1970 yılından beri amatör telsizciler tarafından kullanılmakta ve geliştirilmektedir.

Bildiğimiz analog tv yayınları (PAL, NTCS vb.) yaklaşık 6mHz'lik oldukça geniş bir band genişliğinde yayın yaptıklarından saniyede 25-30 kare iletebilirler. SSTV ise analog tv yayınlarına mukayese çok daha dar (3kHz) bir band genişliğine sahip olduğu için ancak 25-30 saniyede bir kare iletebilir. Bu bağlamda SSTV, bilgiğimiz analog tv yayınlarından çok daha yavaş ve dar band bir görüntü iletim formatıdır. SSTV, 1970 yılından beri amatör telsizciler tarafından kullanılmakta ve geliştirilmektedir.

SSTV konsepti 1957-1958 yılları arasında bağımsız akademisyen, yazar ve iletişim mühendisi olan Copthorne MACDONALD(WA2BCW/VY2CM) tarafından tanıtılmıştır. İlk geliştirilen sistemde 120x120 siyah-beyaz görüntüler yollanabiliyordu. Benzer sistem Vostok, Sputnik 5, Luna3, Faith7 ve Apollo programlarında da kullanılmıştır. Popüler kültürde SSTV, ünlü video oyun şirketi Valve'ın piyasaya sürmüş olduğu Portal 1 ve Portal 2 adlı oyunlarda easter egg olarak kullanılmıştır.
Günümüzde ise SSTV, radyo amatörleri tarafından sıklıkla tercih edilen bir mod olup, ISS tarafından düzenlenen etkinliklerde de PD120 modunda SSTV gönderilmektedir.


SSTV Göndermek
Çok basit bir şekilde göndermek istediğimiz görüntü dosyasını (.png, .jpeg vb.), kurduğumuz bir program (MSSTV, QSSTV vb.) aracılığıyla belirli bir modda (Robot36, PD120, PD180 vb.) encode ederek bir ses dosyasına (.mp3, .wav vb.) dönüştürüyoruz. Ardından bilgisayarımızın veya telefonumuzun telsiz ile bağlantısını yaparak imajımızı SSTV formatında kullanmakta olduğumuz bandın ilgili nokta frekansından gönderiyoruz.

SSTV Nokta Frekansları:
160 Metre___1.916mHz   +-5kHz
80   Metre___3.735mHz   +-5kHz
40   Metre___7.165mHz   +-5kHz
20   Metre___14.230mHz +-5kHz
17   Metre___18.105mHz +-5kHz
15   Metre___21.340mHz +-5kHz
12   Metre___24.925mHz +-5kHz
10   Metre___28.680mHz +-5kHz
6     Metre___50.510mHz +-5kHz
2     Metre___144.500mHz
70   Cm_____432.500mHz (NFM)
70   Cm_____433.400mHz

SSTV Almak
Az önceki sürecin aynı şekilde frekans üzerinden (Telsiz, SDR ya da WebSDR) yakaladığınız bir SSTV sinyalini kaydedebilir, telsizinizi cihazınıza bir aux kablosu veya arabirim ile bağlayarak herhangi (MMSSTV, RX-SSTV vb.) bir program aracılığıyla decode ederek yeniden bir görüntü dosyasına dönüştürebilirsiniz.

Herhangi bir SSTV programını bilgisayarınıza kurup, cihazınızın bilgisayarınız ile bağlantısını yaptıktan, ve nokta frekansı ayarladıktan sonra aşağıdaki 640x496p çözünürlüğündeki "SSTV_PD120_TST" adlı görselin üzerine ters tıklayıp "farklı kaydet" seçeneği ile .png dosyasını indirin, ardından işbu test görseli ile bağlantılarınızın ve iletiminizin ne kadar sağlıklı olduğunu test edebilirsiniz.

 SSTV Encoder ve Robot36 programları ile SSTV gönderip alma klavuzu için tıklayın.

SSTV İçin Kullanılan Programlar
MMSSTV___________Windows
RX-SSTV___________Windows
Ham Radio Deluxe____Windows
Chroma Pix__________Windows
JVComm32__________Windows
W95SSTV___________Windows
QSSTV______________Linux
MultiMode Cocoa______Mac OS X
MultiScan____________Mac OS X
SSTV Encoder________Android
Robot36_____________Android
Yukarıdaki programlardan herhangi birisinin kurulumunu yapıp bilgisayar, telefon veya Raspberry Pi aracılığıyla RF üzerinden SSTV gönderip alabilirsiniz.

SSTV Modülasyonu ve Özellikleri

1-)Kalibrasyon ve Başlangıç Sinyali
    İletilecek görüntüden önce 1900Hz'de 300ms(lider ton) bir kalibrasyon sinyali gönderilir. Sonrasında 1200Hz'de 10ms bir aranın akabinde 1900Hz'de 300ms boyunca yeniden bir kalibrasyon/başlangıç sinyali gönderilir.

3-)VIS Kodu
Ardından 1200Hz'de ondalık sistemde ("1" için 1100Hz, "0" için 1300Hz.) 30ms boyunca kullanılan iletim modunu tanımlayan 7 bitlik VIS(Vertical Interval Signaling) kodu gönderimin başında ve sonunda birer kez tekrarlanır. VIS kodunun gönderimi 1200Hz'de başlar ve bitlerin gönderiminin ardından 1200Hz'de bir bitiş sinyali gelir. Dikkatli bakarsanız bu süreci görsel üzerinde de çözümleyebillirsiniz.

4-)Kalibrasyon Vuruşları
Bir satırdaki tüm parlaklık ve renk bilgisi gönderildikten ve satır tamamlandıktan sonra 30ms'de(5ms-30ms) bir kez 1200Hz'de yeni satıra geçildiğini işaret eden senkronizasyon sinyalleri yollanır. Bazı modlarda senkronizasyon sinyalleri satırın ortasında da gönderilebilir. Zaten gönderimden önce VIS kodu (3) iletim modunu tanımladığından bu durum herhangi bir hataya sebebiyet vermemektedir.

2-)Tarama Satırları
Taranan görselin satırlarındaki değişen parlaklığa bağlı olarak frekans 1500Hz ve 2300Hz arasında değişerek modülasyonu oluşturur ve bu sayede görselin iletimi gerçeklesir. Yani sinyal, pikselin parlaklığına göre yükselip alçalır.

*1,2,3 ve 4, Tüm bu parametreler kullanılan moda göre değişiklik gösterir.

SSTV Modları ve Teknik Özellikleri

Robot
Robot12___160x120p___12s___YCrCb___600lpm
Robot24___320x120p___24s___YCrCb___300lpm
Robot36___320x240p___36s___YCrCb___400lpm
Robot72___320x240p___72s___YCrCb___200lpm

Martin
Martin M1____320x256p___114s__GBR___134lpm
Martin M2____160x256p___58s___GBR___264lpm
Martin M3____320x128p___57s___GBR___134lpm
Martin M4____160_128p___29s___GBR___264lpm

Scottie
Scottie S1____320x256p___110s__GBR___140lpm
Scottie S2____160x256p___71s___GBR___216lpm
Scottie S3____320x128p___55s___GBR___140lpm
Scottie S4____160x128p___36s___GBR___216lpm
Scottie DX___320x256p___269s__GBR___57lpm

PD
PD50____320x240p___50s____YCrCb___309lpm
PD90____320x240p___90s____YCrCb___170lpm
PD120___640x480p___126s___YCrCb___235lpm
PD160___512x384p___161s___YCrCb___149lpm
PD180___640x480p___187s___YCrCb___159lpm
PD240___640x480p___248s___YCrCb___120lpm
PD290___800x600p___289s___YCrCb___128lpm

Amiga Video Transceiver
AVT24___128x120p___31s____RGB___960lpm
AVT90___256x240p___98s____RGB___480lpm
AVT94___320x200p___102s___RGB___384lpm
AVT188__320x400p___196s___RGB___384lpm
AVT125__320x400p___133s___W&B__192lpm

Pasokon
P3___320x496p___203s___RGB___146lpm
P5___640x496p___305s___RGB___97lpm
P7___640x496p___406s___RGB___73lpm
*lpm: Lines per Minute (Dakika Başına Satır Sayısı)

Daha kolay anlamanız açısından yukarıdaki listede vermiş olduğum değerleri PD120 modu üzerinde detaylıca inceleyelim.

PD120__640x496p*__126s**__YCrCb***__235lpm*__190𝜇s/p**__sync20ms*__95d*__cs121.6ms*

         : Kullanılan modun adı "PD120"

*Modun çözünürlüğü "4:3 oranında 640'a 496 piksel" Genelde 4:3 oranı tercih edilir.

**Gönderilen görselin toplam iletim süresi "126 saniye" SSTV iletim süreleri kullanılan moda bağlı olarak 8 saniyeden 5 dakikaya kadar çıkabilmektedir.

***Modun renk formatı ve gönderim sıralaması "YCrCb" gönderim sıralaması ise Y1,2/R-Y/B-Y parlaklık ve krominans şeklindedir. (Her biri için gönderim süresi 121.6ms'dir.)

*lpm: Lines per Minute (Dakika Başına Gönderilen Satır Sayısı) "235 satır/dakika"

**Bir pikselin mikrosaniye cinsinden gönderim süresi "190 mikrosaniyede 1 piksel"

*Senkronizasyon aralığı, PD120 modu için 1200Hz'de "20 milisaniyede bir"

*VIS kodu, iletim modunu tanımlayan başlangıç ve bitiş sinyalidir. Her mod için özeldir. -Mesela Robot36 için 8d, Mertin M1 için 44d, PD180 için 96d.- PD120 için "95 decimal" 95 decimal'in binary cinsinden değeri ise "1011111"dir.

*Her bir senkronizasyon vuruşu arasında iletilen tarama satırının milisaniye cinsinden uzunluğu "121.6ms"

Listeyi dikkatlice inceleyerek kendiniz ve istasyonunuz için en uygun modu belirleyebilirsiniz.
Mesela daha uzak mesafeler için iletim sağlığı açısından daha düşük lpm'li modları tercih edebilirsiniz. Yakın mesafeler ve 2/70 bandlarında da cihazınızı fazla yormamak için daha yüksek lpm'li iletim süresi daha düşük modları tercih edebilirsiniz. Veya mod tercihinizi görüntünüzün çözünürlüğüne göre de yapabilirsiniz.

Düzenlediği SSTV etkinliği ile beni SSTV ile tanıştıran ve akabinde qrz.com ile eQSL'i öğreten Yener (TA1SA) SOĞANCI Abi'me sonsuz teşekkürler.



*Bu yazı Kayra Gündoğar ÇETİN tarafından yabancı kaynaklı internet sitelerinden derlenerek Türkçeye çevrilmiştir.
**Blog içerisinde yer alan her türlü yazının sahibi Kayra Gündoğar ÇETİN'dir. 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu‘nun telif haklarına ilişkin hükümlerine göre Kayra Gündoğar ÇETİN'İN yazılı izni olmadıkça hiçbir kimse, yayıncı ve kuruluş, eserin tamamını veya bir kısmını yayınlayamaz, çoğaltamaz, alıntı yapamaz. Kaynak gösterilerek dahi yazıların tamamı ya da bir kısmı yazılı izin alınmaksızın kullanılamaz.